In mijn werk geef ik veel advies aan particulieren die een comfortabele en energiezuinige woning willen bouwen. Toch zie ik ook steeds vaker groepen particulieren die samen als collectief hun toekomstbestendige woningen gaan bouwen. Een mooie ontwikkeling die een paar grote voordelen biedt en die ik van harte ondersteun (en adviseer).
Collectief (particulier) opdrachtgeverschap
Als je een energiezuinige woning wilt bouwen, dan kun je dat natuurlijk alleen doen: een geschikt perceel zoeken, je woonwensen op papier zetten, financiering regelen, een architect benaderen, een aannemer zoeken en betrokken blijven tijdens de bouw. Kortom, alles zelf coördineren en er met je neus bovenop zitten om ervoor te zorgen dat alles naar (jouw) wens verloopt.
Maar je kunt het ook anders aanpakken, namelijk samen met je (toekomstige) buren. Die ontwikkelvorm, waarbij je krachten en middelen bundelt, heet collectief (particulier) opdrachtgeverschap (CPO). Hierbij heeft een groep particulieren samen volledige zeggenschap over de woningen die ze realiseert. Het collectief neemt dan belangrijke beslissingen als geheel, maar andere keuzes kun je alsnog individueel maken.
Voordelen van collectief opdrachtgeverschap
Als collectief bouwen aan comfortabele en energiezuinige woningen heeft een paar grote voordelen ten opzichte van zelfstandig een woning bouwen of een huis kopen via een projectontwikkelaar. Hieronder vind je de belangrijkste:
Schaalvoordeel
Extreem energiezuinige woningen vergen een grotere investering dan woningen die aan de wettelijke minimumeisen voldoen. Die investering verdien je op termijn ruimschoots terug, maar feit blijft natuurlijk dat je het geld eerst beschikbaar moet hebben.
Door het ontwerp- en bouwproces als collectief op te pakken, kun je schaalvoordeel behalen. Bovendien ben je geen kosten kwijt aan een projectontwikkelaar, omdat je zelf de opdrachtgever bent. Dat maakt het collectief bouwen van energiezuinige woningen direct een aantrekkelijke optie.
Samen optrekken
Als je ‘zelf’ een energiezuinig huis laat bouwen, komt er nogal wat op je af. Er zijn veel aspecten en partijen waar je rekening mee moet houden, zoals architecten en aannemers. Bovendien moet je nadenken over veel verschillende aspecten van energiezuinige woningen, zoals de ligging, materiaalgebruik, ramen en ventilatie.
Uiteraard kun je daar hulp bij inschakelen (bijvoorbeeld via mij), maar het kan ook prettig zijn om hierin samen met (toekomstige) buren in op te trekken. Als collectief sta je er, al dan niet ondersteund door een externe, onafhankelijke adviseur, dus niet alleen voor. Je hebt medestanders, kunt onderling ervaringen en kennis delen en elkaar ondersteunen of adviseren.
Gedeelde ambities
Als je collectief energiezuinige woningen wilt bouwen, betekent het dat je (in grote lijnen) dezelfde ambities, ideeën en belangen hebt. Die wensen kun je als groep beter kenbaar maken aan bijvoorbeeld een architect, aannemer of de gemeente.
Door de grote gemeenschappelijke (duurzame) deler en het feit dat je samen het project aanpakt, versterk je bovendien de sociale samenhang en betrokkenheid bij de omgeving. Dat gedeelde verantwoordelijkheidsgevoel zie je ook terug ná de bouw: je wilt samen ‘jullie eigen buurt’ netjes houden. Een win-win-situatie dus.
Versnelling van de transitie
Bovenstaande voordelen zorgen er bovendien voor dat er sneller meer energiezuinige woningen op de markt komen. Het zijn bij CPO-projecten immers niet de projectontwikkelaars die woningen bouwen die slechts voldoen aan de 'minimale duurzaamheidseisen’, maar de vooruitstrevende particulieren die bepalen hóé zuinig hun woning wordt. Kortom, er wordt beter ingespeeld op de wensen van de markt.
Collectieve opdrachten zorgen dus voor een diverser en energiezuiniger woningaanbod. Uiteindelijk bereiken we daarmee hopelijk sneller mijn wens dat mijn extreem energiezuinige woningen binnenkort niets meer is dan 'een middelmatige woning’.
CPO’s: geschikt voor toekomstdenkers
De vraag is of collectieve particuliere opdrachten voor iedereen geschikt zijn. Ik denk het wel, al is mijn indruk dat CPO-projecten tot nu toe vooral gebruikt worden door starters en senioren. Toch kan het voor iedereen met duurzaamheidsambities een slimme zet zijn.
Starters, ...
Allereerst hebben veel starters een lange(re)termijnvisie waarin duurzaamheid een belangrijke rol speelt. Bovendien blijf je langer wonen in een zelf ontworpen woning die helemaal is afgestemd op jouw wensen. Dat maakt de drempel om te investeren in een comfortabele en energiezuinige woning lager. De garantie dat je investering terugverdient in de tijd dat je er blijft wonen is dan immers groter.
… senioren, ...
Ook oudere generaties kunnen veel voordeel behalen uit collectief opdrachtgeverschap. Allereerst heb je de gedeelde belangen die ik net al noemde: je wilt dat de woningen ook op hogere leeftijd nog voldoende wooncomfort bieden. Daarbij hebben senioren vaak (meer) middelen om te investeren in een energiezuinige woning die klaar is voor de toekomst én hun oude dag.
en iedereen die comfortabel wil wonen
Maar zoals ik al zei, kan een collectief opdrachtgeverschap geschikt zijn voor iedereen die graag een woning bouwt die op het gebied van wooncomfort en energiezuinigheid vérder gaat dan de standaard normen.
Heb je daar interesse in, dan zijn er doorgaans twee routes die je kunt bewandelen: je kunt als groep een locatie zoeken, waarbij de bewonersgroep de initiatiefnemer is. Het kan echter ook via de gemeente als initiatiefnemer gaan, die gronden reserveert voor het CPO-project.
Veel druppels maken ook een plas
Kortom, met een CPO-project werk je aan je eigen duurzame droom én aan een toekomstbestendige samenleving. Natuurlijk kan dat ook als individu; vele kleine druppels maken immers ook een plas. Toch denk ik dat er als collectief veel (extra) winst valt te behalen.
Wil je als collectief opdrachtgever aan de slag met comfortabelen en energiezuinige woningen? En wil je daar advies over hebben? Dan denk ik graag met je mee.
