Duurzaamheid en bouwen: twee termen die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Maar duurzaam bouwen is ook een breed begrip, dus waar hebben we het over? In dit artikel vertel ik je meer over het wat, waarom en hoe van duurzaam bouwen.
Wat is duurzaam bouwen?
Bij duurzaam (ver)bouwen houd je rekening met de effecten op het milieu, tijdens de bouw maar ook tijdens het gebruik van het gebouw. De afgelopen jaren zijn er verschillende standaarden ontstaan, met eigen aandachtspunten en criteria, maar met hetzelfde doel: een lagere milieubelasting. De belangrijkste zal ik hieronder beschrijven.
BENG: Bijna Energieneutraal Gebouw
Zo heeft de overheid eisen opgesteld waar nieuwbouwwoningen vanaf 2020 aan moeten voldoen. Daarbij gaat het onder meer over de maximale warmtevraag, de maximale fossiele energiebehoefte en het minimale aandeel hernieuwbare energie.
Over deze normen is trouwens nog veel discussie, omdat de concept-eisen eind 2018 versoepeld zijn. De definitieve eisen zullen waarschijnlijk ergens tussen de oude en nieuwe normen komen te liggen.
Passiefhuis
Een andere standaard is passief bouwen. Het draait hierbij vooral om de combinatie energiebesparing en wooncomfort door goede isolatie, gebruik van zonnewarmte en een slim ventilatiesysteem. Hierdoor hoeft er zo weinig mogelijk energie gebruikt te worden om de woning op de gewenste temperatuur te houden.
Een passiefhuis (ook wel passive house of passivhaus genoemd) is daardoor een toekomstbestendige woning met behalve een lage energievraag ook veel comfort, een gezond binnenklimaat en op termijn een financiële besparing.
Actiefhuis
Naast een passiefhuis bestaat ook het actiefhuis (active house). Bij de eerste ligt de nadruk dus op het optimaal gebruiken van passieve energiebronnen, zoals licht en warmte, om de energievraag te beperken. Dat zegt echter niets over de energieopwekking van het huis.
Een actiefhuis probeert het energieverbruik ook te beperken, maar richt zich vooral op het binnenklimaat en comfort in de zomer. Winters comfort en energiereductie worden hierin minder meegenomen. Door middel van duurzame energieopwekking wordt de hogere energievraag gecompenseerd.
Ecologisch / biobased
Ecologisch bouwen draait om het gebruik van natuurlijke materialen: hout, stro en leem, maar bijvoorbeeld ook bamboe. Dat maakt de impact op de natuur beperkt: natuurlijke materialen kunnen opnieuw groeien binnen de gebruikstermijn van de woning. Stenen en petrochemische producten worden ook door de natuur hernieuwd maar dan spreek je over eeuwen in plaats van jaren.
Groot voordeel van biobased woningen is verder dat het binnenklimaat beter is dan in ‘gewone woningen’. Een huis is namelijk een soort derde huid voor ons. Omdat onze ‘verre voorouders’ een sterke band met de natuur hadden, levert een woning gebouwd met natuurlijke materialen ons een prettig gevoel op.
NOM: nul-op-de-meter en energieneutraal
Nul-op-de-meter- en energieneutrale woningen zijn praktisch hetzelfde en hebben als norm dat er in een jaar net zo veel energie wordt opgewekt als gebruikt. Dat klinkt goed, maar kan toch wat misleidend zijn.
Het betekent namelijk dat een jaren ‘30-woning met slechte isolatie, een sauna en een whirlpool, maar met veel zonnepanelen, op jaarbasis energieneutraal kan zijn. Niet alle benodigde energie zal echter direct door de zonnepanelen geleverd worden, waardoor gas- of kolencentrales deze energie moeten leveren. Daarnaast zijn er veel materialen gebruikt, waardoor een extra aanslag op het milieu plaatsvindt.
Waarom duurzaam bouwen?
De vraag is waarom je volgens deze normen wilt bouwen. Uiteraard is het beter voor het milieu, maar what’s in it for me? Er zijn zes grote voordelen, die bij de ene norm belangrijker zijn dan bij de andere:
1. Het woont comfortabeler. Dat geldt eigenlijk voor alle standaarden, behalve de NOM-woningen.
2. Het binnenklimaat is gezonder bij met name de passiefhuizen, actiefhuizen en ecologische woningen.
3. De energievraag is lager bij de BENG- en passiefhuizen.
4. De energielasten zijn laag als je een passief-, actief- of energieneutraal huis hebt.
5. Het is onderhoudsvriendelijker, vooral bij passiefhuizen en ecologische woningen.
6. Het is toekomstbestendig; het passiefhuis en ecologisch gebouwde huis zijn in het bijzonder klaar voor de toekomst.
Het grote nadeel van de verschillende standaarden is dus dat ze allemaal een eigen focus en dus andere voordelen hebben. Wil je een woning met alle voordelen en gemakken, dan kun je het beste een passiefhuis ecologisch bouwen!
Hoe duurzaam bouwen?
Er zijn dus verschillende standaarden en normen waar je je aan kunt (of moet) houden als je duurzaam wilt bouwen. Ongeacht voor welke vorm van duurzaam bouwen je kiest geldt vooral dat de voorbereidingsfase erg belangrijk is. Daarom benader ik het project tijdens de ontwerpfase van alle kanten, samen met opdrachtgevers, architecten, bouwbedrijven en leveranciers. Door alles goed op elkaar af te stemmen, kunnen we samen de beste keuzes maken in ontwerp, materiaalgebruik en bouwkundige en installatietechnische voorzieningen. En daar nemen we de tijd voor. Haastige spoed is zelden goed, en dat geldt zeker ook bij duurzaam bouwen.
Verder prefabriceren we wat geprefabriceerd kan worden. Zo kunnen we onder ideale omstandigheden en heel nauwkeurig de juiste producten krijgen.
Tot slot is het belangrijk om niet alleen te kijken naar de bouwkosten op korte termijn (want die liggen zeker hoger), maar ook naar de financiële gevolgen op lange termijn (zoals de energiebesparing). Dit noemen we ook wel de total cost of ownership. Het gaat dus om een investering, die je op termijn zeker terugverdiend. Nog los van de voordelen voor het milieu, het comfort van de woning en je eigen gezondheid natuurlijk!
Meer weten over duurzaam bouwen?
Wil je meer weten over duurzaam (ver)bouwen of de standaarden die ik in dit artikel heb geïntroduceerd? Neem dan vooral contact met mij op. Ik vertel je er graag meer over!
Wellicht dat een van de volgende artikelen je ook interesseert:
