Voetballen: achter een bal aanrennen en tegen de schenen van de tegenstander schoppen. Hoe moeilijk kan het zijn? Maar er gaat een enorme wereld achter schuil waar je als kijker geen weet van hebt. Hetzelfde geldt voor een passiefhuis: dat is meer dan vier muren, een vloer en een zonnepaneel. Tijd voor een vergelijking!
Een ecologisch passiefhuis lijkt soms ingewikkeld. In deze serie maak ik de vergelijking met onze omgeving: andere producten, de dierenwereld en onze gewoonten. Zo laat ik zien dat de principes en ideeën veel meer en breder gebruikt worden. Eerder maakte ik al de vergelijking met de Lightyear One en een all-inclusive vakantie.
Memphis, De Vrij en passiefhuizen: keiharde wetenschap
Een voetbalfan ben ik niet, maar van Memphis Depay en Stefan de Vrij had ik wel eens gehoord. Ik dacht dat het ‘gewoon goede voetballers’ waren, maar er gaat veel meer schuil achter de wereld van de profvoetballer dan alleen ‘een beetje ballen’.
Dat blijkt wel uit een artikel van Michiel de Hoog over Stefan de Vrij in de correspondent en de documentaire van Jessica Villerius: Memphis, met beide benen. De reportages geven ons een kijkje in het leven van een een profvoetballer, waarin ik fascinerende overeenkomsten zie met een passiefhuis.
Het zit in de details
Profvoetballers van het hoogste niveau zijn zó goed, dat verdere ontwikkeling in de details zit, het perfectioneren. Je hebt het dan over een paar procentpunten extra passpercentage, een fractie van een seconde sneller in actie komen, en net dat halve metertje extra naar voren schuiven. En aan zo’n doel gaat heel veel denk- en rekenwerk aan vooraf.
Dat geldt evengoed voor passiefhuizen. Omdat de basis zo goed staat, zit verdere verbetering in de details, in het perfectioneren van de woning: de kleinste kieren in de woning dichten, de ideale oriëntatie op de zon vinden, het beste isolatiemateriaal gebruiken. Het zijn de details die je als ‘buitenstaander’ waarschijnlijk niet eens ziet.
Het oogt zo simpel
Omdat het werk in de details zit, lijkt het spel voetballers heel gemakkelijk af te gaan. Kijk maar naar de ogenschijnlijke eenvoud van een goede tackle, voorzet of kopbal. En omdat dat spel er zo makkelijk uitziet, is het net alsof ze er weinig voor hoeven te doen, aldus De Hoog.
Als je van buitenaf naar een passiefhuis kijkt, dan ziet het er ook vrij simpel uit: vier muren, zonnepanelen, grote ramen en mooie materialen. Schijn bedriegt, want er gaat veel schuil achter die muren en materialen. Niet voor niets wordt maar een heel klein percentage van de voetballers echt prof, en halen maar weinig woningen de hoogste passiefstandaard.
Gefocust op doelen
In de documentaire over Memphis wordt duidelijk hoe gefocust hij is op zijn doel, hoe gedreven hij is om dat te bereiken. Als hij dan een blessure heeft, reist hij stad en land af op zoek naar de beste arts. En die vindt hij uiteindelijk in een ‘tweehandige Italiaan’. Hetzelfde zie je bij De Vrij: hij wil zó graag beter worden, dat hij daarvoor zelfs een techniekanalist inschakelt en vervolgens urenlang al zijn loopacties gaat analyseren.
Voor een passiefhuis - en mijn rol daarbij - geldt min of meer hetzelfde. Het doel is duidelijk: zo ecologisch, duurzaam en comfortabel mogelijk wonen. Om dat doel te bereiken, gebruiken we verschillende technieken en materialen, maar allemaal met de gedachte dat de woning er beter van wordt. En ik kan wel zeggen dat ik daarbij heel gedreven wordt; het is een sport om voor mij uiteindelijk een zo goed mogelijke woning op te leveren.
Kennis is macht
Uit de reportage van De Correspondent blijkt ook dat kennis macht is, ook op het voetbalveld. Dat doe je als voetballer door op het veld goed rond te kijken en te zien wat er om je heen gebeurt. Maar ook door uitgebreid te analyseren, bijvoorbeeld met een analist in het geval van De Vrij.
Ook bij het ontwerpen van een passiefhuis is kennis essentieel. Mijn kennisniveau houd ik op peil met bijvoorbeeld congressen en studies. Bij het ontwerpen van een woning gebruik ik verder feiten, cijfers en berekeningen om het leefcomfort zo hoog mogelijk te krijgen. Niet voor niets stelt het passiefhuis-instituut harde eisen voor de mate van kierdichtheid (voor de kenners: N50 ≤ 0.60 ≈ Qv;10 ≤ 0.15). Het analyseren gebeurt onder andere met een blowertest, zodat je weer waar de kieren in de woning zitten.
Beginnersfouten
Dan zijn er nog de typische beginnersfouten. Bij voetbal is dat -zo las ik- het kijken naar de bal in plaats van naar de spelers om je heen. In voetbaljargon heet dat heel verrassend ball watching.
Ook bij ontwerpen voor passiefhuizen kom ik zo nu en dan beginnersfouten tegen. Het ontbreken van de kierdichte laag in de detaillering, een onjuiste oriëntatie zodat je niet optimaal gebruik maakt van de warmte van de zon of het gebruiken van spouwmuren. Maar ook het toepassen van ooit logische bouwmethoden die inmiddels meer nadelen hebben dan voordelen, zoals de spouwlat en de kruipruimte.
Kunstgrepen voorkomen
Wat voor een verdediger als De Vrij verder belangrijk is, is voorkomen dat iets gebeurt of nodig is. Denk aan voorkomen dat de tegenstander een doelpunt maakt of voorkomen dat je een forse overtreding moet maken die je een gele kaart oplevert.
Door het ontwerp van een ecologisch passiefhuis voorkom je ook veel. Je voorkomt dat je een energieslurpende airco moet aanschaffen om je woning te koelen, je voorkomt dat je de hele winter aan het stoken bent en je voorkomt een ongezond binnenklimaat. Niet voor niets verkoop ik eigenlijk niets.
En mijn rol hierin?
Ik loop niet graag te koop met mijn (gebrek aan) voetbaltalent, maar een goede coach hoeft gelukkig ook geen goede voetballer te zijn. Mijn rol als adviseur bij het ontwerpen van een passiefhuis toont veel overeenkomsten met de tactiekanalisten en artsen uit de reportages.
Zoals tactiekconsultant Vrielink in het artikel treffend zegt: “We zouden eigenlijk helemaal niet moeten bestaan.” Maar waar in de voetballerij geldt dat er onvoldoende tijd is voor individuele begeleiding, zie je in de bouwwereld dat er onvoldoende oog is voor het ontwerpen en bouwen van écht duurzame woningen.
En daar komt mijn rol als ‘de tactiekconsultant van de passiefhuizen’ naar voren. Waar architecten, ingenieurs en aannemers onvoldoende kennis, ervaring of tijd hebben, bied ik uitkomst. En dankzij een samenspel van partijen zorgen we dat we uiteindelijk tot het beste resultaat komen: een passiefhuis dat aan de hoogste standaarden voldoet.
Een passiefhuis als een profvoetballer?
Ik zou mezelf geen profvoetballer of voetbalanalyticus willen noemen, maar ik denk wel dat mijn werk en de passiefhuizen waar ik aan werk veel overeenkomsten vertonen daarmee. Ben jij dus net zo gedreven als een profvoetballer en wil je leven als een profvoetballer (zonder het zwembad)? Dan ben ik graag je passiefhuisanalyticus!
