De koude wintermaanden komen eraan. Een goed moment om over het verwarmen van je huis na te denken. De warmtepomp wordt regelmatig gezien als duurzaam alternatief voor bijvoorbeeld een gas-installatie, maar het kan wat mij betreft duurzamer. In dit artikel vertel ik je hoe klimaatbeheersing in een energiezuinige woning werkt, zonder conventionele warmtepomp.
Van cv-ketel naar warmtepomp
Zo’n 85 procent van de huizen in Nederland wordt nog verwarmd met gas, maar de cv-ketel heeft in Nederland zijn langste tijd gehad. De komende jaren stappen we over op gasloze vormen van verwarmen. Nieuwbouwwoningen krijgen nu al geen gasaansluiting meer. De warmtepomp wordt als mogelijke, duurzame vervanger gezien. In landen in Scandinavië is het bijvoorbeeld al jarenlang de norm.
Een warmtepomp is eigenlijk een omgekeerde koelkast: het wint warmte uit de lucht, de bodem of het grondwater, en warmt dit met wat elektrische energie verder op. Veel genoemde voordelen daarvan zijn de lagere CO2-uitstoot en het feit dat je geen gas nodig hebt.
De keerzijde van de warmtepomp
Een warmtepomp heeft echter ook twee belangrijke nadelen. Allereerst is het niet voor alle woningen geschikt, vooral niet als ze ouder zijn. Zo moet een woning goed geïsoleerd zijn en moeten radiatoren geschikt zijn voor lagetemperatuurverwarming. De woningen die ik ontwerp voldoen uiteraard wel aan die duurzaamheidseisen. Toch ben ik geen voorstander van de warmtepomp.
Een warmtepomp gebruikt namelijk nog steeds elektriciteit. Je kunt zeggen dat het gas van een cv-ketel schadelijker is voor het milieu dan de stroom van een warmtepomp. Zolang we echter het merendeel van de stroom in Nederland met kolen, gas en biomassa opwekken, is deze vorm van verwarming feitelijk nog schadelijker voor het milieu dan gas. Ook als je je volledige energiebehoefte opwekt met zonnepanelen. Het probleem daarvan is namelijk dat we ons huis vooral willen verwarmen als de zon niet (of weinig) schijnt. In de winter dus.
Verwarmen zonder verwarming?
Een warmtepomp is dus niet de meest ideale oplossing, net zomin als een gasinstallatie is. Besparen is waar het om draait! Energie die je niet gebruikt, hoef je immers niet op te wekken. Wist je dat ongeveer 60 procent van het energiegebruik in een woning in het verwarmen of koelen daarvan zit? Besparen op verwarmen (en eventueel koelen) levert dan relatief veel winst op. Dus waarom bouw je een woning niet op zo’n manier dat je hem nauwelijks hoeft te verwarmen, ook niet met een warmtepomp?
En dat kan, bijvoorbeeld door je huis te zien als een goede winterjas. Die jas zorgt ervoor dat je lichaam warm blijft, zonder dat je een (elektrisch) kacheltje mee hoeft te nemen. Er zijn verschillende technieken die je daarvoor kunt gebruiken, zowel in een jas als in een woning. Het komt neer op extreem goed isoleren, slim ventileren, luchtdicht bouwen en de kracht van de natuur gebruiken.
Ik geef een paar voorbeelden die ik zelf ook gebruik:
Warmteverlies minimaliseren
Allereerst is het belangrijk om zo min mogelijk warmte te verliezen, want zoals ik al zei: wat je niet gebruikt (of verliest), hoef je ook niet op te wekken. Warmteverlies voorkomen kan bijvoorbeeld door heel goed te isoleren, je woning luchtdicht te maken en warmte uit de ventilatielucht terug te winnen.
De volgende stap is effectief en efficiënt verwarmen. Dat kan onder andere met de volgende technieken:
Slimme ramen
Ramen vormen een perfecte manier om je huis te verwarmen, maar zijn ook een risico voor warmteverlies. Door de juiste ramen en kozijnen te gebruiken en ze slim te plaatsen (vooral georiënteerd op het zuiden) bij kamers die je ook warm wilt hebben (zoals de woonkamer), kun je de zon zijn verwarmende werk laten doen. Andersom werkt het precies zo: plaats niet te veel ramen daar waar je weinig zonlicht binnen krijgt, want daar verlies je dan juist warmte.
In dit artikel vertel ik je meer over de waarde van goede ramen.
Zonwering
Ook slimme zonwering draagt bij aan een warmere woning. Zo kun je zonwering voor de ramen plaatsen die automatisch open en dicht gaat, afhankelijk van de temperatuur en de stand van de zon. Door een overstek te bouwen bij de ramen die op het zuiden liggen, zorg je er bovendien voor dat de laagstaande zon in de winter wel naar binnen schijnt en je huis verwarmt. In de zomer, als de zon hoger aan de hemel staat en je de warmte juist buiten wilt houden, blijft het daarentegen lekker koel binnen.
Het zonnetje in huis, dat is waar ik eerder over schreef.
Lichaamswarmte en elektra
Tot slot zijn er ook in de woning warmtebronnen te vinden. Wat dacht je bijvoorbeeld van ons lichaam, dat in rust al 100 Watt warmte maakt (net als een gloeilamp). Dat merk je bijvoorbeeld met een groep mensen in een kleine ruimte, bijvoorbeeld op een verjaardag (buiten coronatijd dan…). En elektrische apparaten, zoals de koelkast, oven en het ventilatiesysteem geven warmte af. Door dat niet naar buiten te blazen maar juist in de woning te gebruiken, houd je de warmte in huis.
Verwarmingsloos wonen: kan het?
Is wonen zonder verwarming (anders dan de zon) in Nederland een illusie? Ik ben ervan overtuigd dat het met een goed ontworpen en gebouwd huis zeker mogelijk is. Als het dan toch koud wordt in een woning, dan zijn er altijd nog manier om bij te verwarmen, bijvoorbeeld met infrarood.
Of natuurlijk gewoon een warme deken op de bank leggen, bezoek in huis halen, een ovenmaaltijd bereiden of gaan sporten in de woonkamer.
Ben je benieuwd of jouw droomhuis ook zonder verwarming aangenaam warm kan blijven? Neem dan gerust contact met mij op.
