Ik werk aan veel verschillende projecten: van mijn eigen woning tot een zelfvoorzienende woonwijk, en van een monumentale boerderij tot een woning die maar niet van de grond komt. Geen van deze projecten is echter ‘het ideale project’ of leidt tot ‘de ideale woning’. Je zult namelijk altijd concessies moeten doen. Toch zijn het allemaal mooie, unieke en leerzame voorbeeld(ige) projecten die ook een gemeenschappelijke conclusie hebben. En die deel ik graag met je.
Project 1: mijn eigen (middelmatige?) woning
Ik begin met mijn eigen huis, dat we op dit moment aan het bouwen zijn en dat straks klaar is voor de toekomst. Een gezonde, comfortabele en klimaatpositieve woning. Extreem energiezuinig en met een zeer lage milieu-impact, maar tegelijk ook betaalbaar.
Uiteindelijk hoop ik dat mijn woning straks maar een middelmatige woning is.
Maar het is niet alleen een nieuwe woning waar ik in ga wonen, het is ook een leerzaam project voor mij. Omdat ik er van begin tot eind bij betrokken ben en ik zelf veel doe in de uitvoering, leer ik gigantisch veel. Bijvoorbeeld dat ik anderen zeker niet aanraad om ook veel zelf te bouwen, maar juist om gebouwdelen prefab te laten leveren.
Daarom focus ik met mijn adviezen tegenwoordig op drie thema’s. Niet alleen energiezuinige woningen en het gebruik van ecologische materialen, maar ook prefabricatie. Bij het volgende project zie je duidelijk wat dat oplevert…
Project 2: de monumentale boerderij
We zijn een oude monumentale schuur aan het verbouwen tot woning. Dat doen we door er een schil in te bouwen, waarmee je eigenlijk een woning in een woning krijg. Het gave daarbij is dat de warmtevraag met 25 kWh/m2 per jaar straks lager is dan die van een landelijke nieuwbouwwoning (tussen de 50 en 90). Ter vergelijking: mijn nieuw gebouwde woning haalt straks 15 kWh/m2 per jaar.
Eigenlijk hebben we dus een volledig nieuwe woning gebouwd, die energiezuinig is en waarbij het comfortniveau en de luchtkwaliteit ook gelijk hoger zijn. We hebben daarbij echt als team, met de opdrachtgever, architect, aannemer, constructeur en ik, goed samengewerkt om tot zo’n mooi resultaat te komen. Bij dit project is bovendien dezelfde architect betrokken als bij mijn woning, en dan merk je dat je makkelijker tot overeenstemming komt.
Waar ik stiekem best jaloers op ben, is dat hier (op aangeven van mij) veel prefab is gebeurd. Tussen de start van de bouw tot oplevering zit een paar maanden, echt heel kort. Zij zijn later begonnen dan ik met de bouw van mijn woning, maar ze zijn eerder klaar. Een tweede verschil is dat ze geen nieuwe gevel hoeven te maken (die staat immers al). Waar ik dus alles nieuw heb moeten kopen, hoeven zij minder materialen aan te schaffen. Dat maakt de woning nog eens extra duurzaam (en uniek).
Lees verder over het gebruik van duurzame materialen.
Project 3: een lastig proces
Een ander project waar ik nu veel tijd in steek en veel van leer, is een woning waarbij het mis dreigt te gaan. Het zijn zeer ambitieuze opdrachtgevers, maar het proces wil maar niet lekker gaan lopen. Dat komt vooral door de communicatie tussen de partijen. Corona is daar deels debet aan, maar ook het simpelweg niet begrijpen van de andere partij. Hierdoor is de start van de bouw nu al een half jaar vertraagd en ligt er een enorme prijs voor meerwerk op tafel.
Na een uitgebreide (heftige) bespreking staan alle neuzen nu weer dezelfde kant op. Iedereen heeft water bij de wijn gedaan en de opdrachtgevers zijn akkoord met de kleiner geworden meerprijs. Het maakt wel duidelijk dat het belangrijk is heel helder te communiceren over wat we willen, wat de randvoorwaarden zijn en wat de verwachtingen. In de bouwwereld is onze manier van werken en de eisen die wij stellen aan een bouwproject helaas nog steeds geen gemeengoed, en dat wordt ook bij deze woning pijnlijk duidelijk.
Project 4: volledig zelfvoorzienend
Maar laat ik positief eindigen met een project dat ook best wat publiciteit oplevert, Charge Free Home. Het idee is om een woonwijk te bouwen die volledig zelfvoorzienend is, bijvoorbeeld met zonnecollectoren, hoge isolatie, drievoudig glas, aardwarmtepompen, warmteterugwininstallaties en accu’s (ook van elektrische auto’s - je maakt dan een soort microgrid). Zelfvoorzienende woningen bouwen is een lastige opgave, maar het kan als je het grootschaliger aanpakt met wijkjes. Met individuele woningen in Nederland haal je dat niet, trek dan je portemonnee maar.
Ik ben gevraagd om de warmtevraag drastisch omlaag te brengen en woningen passief te maken. Maar natuurlijk zijn er ook anderen bij betrokken, bijvoorbeeld voor het netwerk, de installaties, de presentaties en dergelijke. Al met al een leuke, interessante groep mensen bij elkaar. Sowieso is het een heel leuk project met goede woningen, maar het zijn niet mijn ideale woningen. Zelf zou ik er liever minder installaties in willen in plaats van meer. Toch is het concept wel heel gaaf!
De kracht van een team
In de inleiding schreef ik over projecten waar ík aan werk, maar eigenlijk is wel duidelijk dat de ‘ik’ hierbij niet bestaat. Mooie resultaten zoals hierboven kun je alleen halen als je het juiste team hebt: architecten, constructeurs, adviseurs en aannemers. Maar zeker ook de opdrachtgever hoort daar natuurlijk bij, want hij moet dat ook willen en zijn nek durven uitsteken.
Uiteindelijk hoop ik er daarom naartoe te kunnen werken dat we met een vast team van experts gaan werken. Maar ook dat we vaker dezelfde werkwijze toepassen, want nu moeten we voor elke woning en voor elk project alles steeds opnieuw uitvinden. Dat kost zo gigantisch veel tijd en geld, dat is voor niemand ideaal.
Als ik dus moet samenvatten waar mijn recente voorbeeld(ige) projecten aan voldoen, dan is dat naast een energiezuinige woning, natuurlijke materialen en prefabricatie dus vooral ook een goed team.
